Algemene lijn

De raming van de algemene uitkering 2019 en de prognoses voor de periode 2020-2022 zijn bepaald op basis van de informatie en de maatregelen in de meicirculaire 2018. 

Voor het jaar 2019 resulteert dat in een algemene uitkering van € 158,5 miljoen. Hierin is begrepen de nieuwe integratie-uitkeringen sociaal domein van in totaal € 45,4 miljoen.

Zoals in de maartcirculaire 2018 is aangekondigd is het integreerbare deel van de integratie-uitkering sociaal domein met ingang van de meicirculaire 2018 technisch uitgewerkt in de algemene uitkering. Daarmee geldt voor deze onderdelen nu ook het systeem van trap-op-trap-af. Voor het niet integreerbare deel van de uitkering sociaal domein zijn drie nieuwe integratie-uitkeringen gevormd.

De septembercirculaire verschijnt kort voor afsluiting van het interne begrotingsproces.  Als de tijd dat toelaat en de inhoud van de circulaire daar aanleiding toe geeft presenteren we in het hoofdstuk ‘Hoofdlijnen beleid en financiële vooruitzichten’ een eerste doorrekening van de belangrijkste maatregelen. De verdere uitwerking en financiële uitkomsten worden betrokken bij de voorbereiding van de eerstkomende Kaderbrief.

Ontwikkeling accressen

Het kabinet prognosticeert in de meicirculaire 2018 voor het lopende jaar en de komende jaren de volgende accressen:

Accressen

De accressen 2019-2022 zijn ten opzichte van de maartcirculaire 2018 over de gehele linie naar beneden bijgesteld. Hoofdoorzaken zijn de lagere van loon- en prijsontwikkeling en de lagere aardgasbaten. Aanleiding zijn de bijgestelde prognoses uit het Centraal Economisch Plan 2018 en de rijksvoorjaarsnota 2018. In de accressen uit de meicirculaire zijn de positieve effecten van de verbrede koppeling van het gemeentefonds aan de rijksuitgaven en van de beleidsintensiveringen die het kabinet voor de komende jaren in haar regeerakkoord heeft gepresenteerd verwerkt.

De prognoses van de eigen algemene uitkering zijn gebaseerd op de accressen in de meicirculaire 2018. De middelen die via de accresbijstellingen beschikbaar komen zijn primair bestemd voor dekking van de budgettaire effecten van eigen loon- en prijsstijging. Hieruit zullen in ieder geval ook de budgettaire effecten van de nieuwe onderdelen van de algemene uitkering in het kader van het sociaal domein, de nog af te sluiten nieuwe Cao-gemeenten afgesproken salarisaanpassing en de verdere optrekking van de pensioenpremies gedekt moeten worden.

Overige ontwikkelingen

Schaal- en efficiencykortingen

Van de in de afgelopen jaren door het Rijk opgelegde kortingen staat op dit moment alleen de korting in verband met gemeentelijke schaalvergroting nog in de planning. Deze korting loopt jaarlijks structureel op en komt op macroniveau uiteindelijk (vanaf 2025) uit op € 975 miljoen structureel. Voor Assen betekent de korting dat de algemene uitkering voor 2019 met € 0,3 miljoen wordt verlaagd. De uiteindelijke omvang ervan op basis van het huidige kabinetsbeleid zal voor Assen circa € 4,0 miljoen structureel gaan bedragen. In het kader van de bezuinigingsopgave 2014-2018 is hiervan € 1,0 miljoen door bezuinigingen in de bedrijfsvoering gedekt. Tot en met 2022 is hiervan € 1,8 miljoen. via begroting en de meerjarenprognose in control gebracht en van dekking voorzien. Voor de periode 2022-2025 staat dus nog structurele opgave open van € 2,2 miljoen. open. De dekking hiervan zal de komende jaren verder geregeld moeten worden.

Btw-compensatiefonds (BCF)

Met ingang van 2019 is besloten tot een andere werkwijze met betrekking tot het onderdeel Bcf in de algemene uitkering. Deze wijziging is vooral ingegeven om de cash-flow van het rijk te beïnvloeden. Hiermee ontstaat voor de gemeenten een nadeel in de grondslagen van de algemene uitkering. Voor 2019 gaat het om een bedrag van in totaal € 274,4 miljoen. Bij de septembercirculaire 2019 zal pas duidelijk worden welk bedrag wij voor dit onderdeel ontvangen. Vooralsnog is in de eigen ramingen uitgegaan van een behoudend scenario van € 1,5 miljoen.

Ontwikkelingen in de uitkeringsbasis en uitkeringsfactor

Naast de reguliere mutaties in de maatstaven heeft de toevoeging van de nieuwe sub-clusters van het sociaal domein tot gevolg dat de uitkeringsbasis ten opzichte van 2018 aanzienlijk wijzigt. Voor wat betreft de uitkeringsfactor verslechtert deze voor alle jaren. Dit is het gevolg van de nieuwe werkwijze met betrekking tot het Bcf, de lagere accressen en de toevoeging van de nieuwe sub clusters. Daarnaast heeft het hoger aantal bijstandsontvangers een negatief effect op de uitkeringsfactor. De optredende verschuiving in de toedeling van de middelen werkt nadelig door in de hoogte van de uitkeringen. Het beloop is in de eigen meerjarencijfers ingecalculeerd.

Macronorm onroerendezaakbelasting (OZB)

In het bestuurlijk overleg financiële verhoudingen in afgesproken om een onderzoek in te stellen naar de invulling van het alternatief voor de macronorm ozb. Tot die tijd wordt op de bestaande voet doorgegaan. De macronorm is voor 2019 bepaald op 4,0% (2018= 3,10%).

Overige maatregelen

Naast de meer beleidsmatige aanpassingen bevat de circulaire specifieke maatregelen op diverse deelterreinen. Die zijn grotendeels terug te voeren op eerder gemaakte afspraken en genomen besluiten. Zo komt er een nieuwe specifieke uitkering ter compensatie voor het vervallen van de btw-aftrek in de sportsector (loopt dus niet via het gemeentefonds), ontvangen gemeenten nog een compensatie voor de organisatie van het referendum en bevat de circulaire informatie over een aantal specifieke maatregelen in het sociaal domein, de armoede-impuls, het verdere verloop van de middeleninzet t.b.v. de versnelde instroom van asielzoekers, aanpassing van de Woz-parameters, de hoogte van breedtesportimpuls en de integratie-uitkering maatschappelijke opvang en een aantal andere decentralisatie- en integratie-uitkeringen en suppletieregelingen. Voor zover die informatie voor Assen relevant zijn de financiële effecten daarvan meegenomen in de verdere uitwerking van de circulaire en de detailberekening van de Asser algemene uitkering.

Algemene uitkering

De uitkering die we op grond van de meicirculaire voor het jaar 2019 verwachten en in de begroting hebben opgenomen is voorlopig geraamd op € 158,4 miljoen. De opbouw en het verloop van die uitkering zien er als volgt uit:

Algemene uitkering 2019 (bedragen x € 1.000)

Middelen Sociaal Domein

Met ingang van het begrotingsjaar 2019 is de overheveling van de integratie-uitkering sociaal domein naar de algemene uitkering deels doorgevoerd. Voor 2019 en verder blijft er nog een drietal nieuwe integratie -uitkeringen bestaan. Deze hebben betrekking op de Voogdij/18+, Beschermd Wonen en de Re-integratie klassiek. In onderstaande tabel is de splitsing tussen algemene uitkering en integratie-uitkering voor de komende jaren in beeld gebracht. Voor zover nu bekend en afhankelijk van de doorontwikkeling van het objectieve verdeelmodel gaan deze drie integratie-uitkeringen met ingang van 2021 eveneens onderdeel gaan uitmaken de algemene uitkering.

Op basis van de nu geldende maatstaven ontvangt Assen de komende jaren de volgende bedragen waarbij onderscheidt is gemaakt naar Algemene uitkering (AU) en Integratie-uitkering (IU):

Integratie-uitkering Sociaal Domein (meicirculaire 2018) (bedragen x € 1.000)

Prognose algemene uitkering

Op basis van de meicirculaire 2018 en eigen aannames en inschattingen m.b.t. landelijke en lokale volumeontwikkelingen zijn voor de algemene uitkeringen 2020-2022 de volgende inschattingen gemaakt en in de meerjarenprognose opgenomen. De algemene uitkering 2019 van € 158,5 miljoen is daarbij het uitgangspunt.

Meerjarenprognose algemene uitkering (bedragen x € 1.000)

Cumulatieregeling nadeelgemeente

De herijking van het gemeentefonds en de invoering van de objectieve verdeelmodellen in het sociaal domein hebben voor een aantal gemeenten geleid tot forse nadelige herverdeeleffecten. Assen behoort ook tot die groep. Het nadeel van beide operaties bedraagt voor Assen circa € 70 per inwoner. Het kabinet heeft om de ergste financiële pijn voor de grote nadeelgemeenten te verzachten een tijdelijke overgangs-/vangnetregeling in het leven geroepen. De regeling heeft een tijdelijke looptijd en stopt met ingang van 2020 weer.

Het kabinet gaat ervan uit dat de betrokken gemeenten dan voldoende tijd hebben gehad om in hun beleid op gewijzigde financiële omstandigheden in te spelen.

De middelen die op grond van de cumulatieregeling beschikbaar komen zijn niet geoormerkt. De raad heeft bij de behandeling en vaststelling van de begroting 2017 besloten de middelen als algemeen dekkingsmiddel te bestemmen en in te zetten.

Assen ontvangt op grond van de regeling in de periode 2017-2020 de volgende tijdelijke financiële tegemoetkomingen.